در این مطلب از سایت انتخاب روز با جواب کارگاه متن پژوهی صفحه 43 و 44 فارسی یازدهم همراه شما هستیم.
جواب کارگاه متن پژوهی صفحه 43 و 44 فارسی یازدهم
قلمرو زبانی
1- هم آوای کلمه «صفیر» را بنویسید و آن را در جمله‌ای به کارببرید.
سفیر: فرستاده، نماینده‌ی یک دولت در کشور دیگر ← امروز سفیر فرانسه وارد تهران شد.
2- چهار «ترکیب اضافی» که اهمیّت املایی داشته باشند، از متن درس انتخاب کنید.
1- نگاه منتظر 2- دارالسلطنه‌ی تبریز 3- صفیر گلوله 4- عرصه‌ی روز محشر
3) همان طور که می‌دانید، هر گروه اسمی، یک «هسته» دارد که می‌تواند با یک یا چند وابسته پیشین و پسین همراه شود.
به انواع وابسته های پیشین کنید:
صفت پرسشی ← کدام روز صفت تعجبی ← عجب روزی
صفت اشاره ← آن روز صفت مبهم ← هر روز
صفت شمارشی اصلی ← یک روز صفت شمارشی ترتیبی (باپسوند -ُ مین) ← دومین روز
صفت عالی ← بهترین روز
اینک با یک نوع دیگر از وابسته های پیشین آشنا می‌شویم:
شاخص: شاخص ها لقب ها و عنوان هایی هستند که بدون هیچ نشانه یا نقش نمایی، در کنار اسم قرار می‌گیرند.
مانند: امام، علامه، استاد، آقا، حاجی، خاله، کدخدا، سرلشکر، مهندس و…
شـاخص ها کلماتی هسـتند که غالبا بی فاصله، پیش از هسـته می‌آیند؛ این کلمات، در جـای دیگـر می‌توانند هسـته گروه اسـمی، مضاف الیـه و یا … قـرار بگیرند؛ در این صورت، شـاخص محسـوب نمی شوند.
مثال: ـ استاد معین، فرهنگ فارسی را در شش جلد تدوین کرده است. شاخص
ـ ایشان، استاد زبان و ادبیات فارسی بودند. هسته گروه اسمی
ـ کتاب استاد دربردارنده مطالب مفیدی است. مضاف الیه
اکنون واژه های زیر را یک بار به عنوان “شاخص” و بار دیگر به عنوان “هسته ” گروه اسمی در جمله به کارببرید.
■ سرهنگ: شاخص: سرهنگ محمّد احمدی، در ارتش خدمت می‌کرد.
هسته گروه اسمی: او سرهنگِ بازنشسته ارتش است.
■ سیّد: شاخص: سیّد جعفر شهیدی نهج‌البلاغه را به شیوه‌ای آهنگین، ترجمه کرد.
هسته گروه اسمی: این سیّدِ بزرگوار، اهل بروجرد بود.
قلمرو ادبی
1) متن درس را از نظر انواع ادبی بررسی کنید .
متن درس درباره سرداری است که در برابر دست درازی روسها ایستادگی می کند؛ ازین رو جزء ادبیات پایداری به شمار می رود.
2) برای هر یک از آرایه های زیر نمونه ای از بند هفتم درس (مردم با سنگ پاره … ) انتخاب کنید و بنویسید.
| آرایه‌ی ادبی | نمونه |
|---|---|
| تشبیه | روسها مثل مور و مَلَخ در پهنه‌ی شهر پراکنده شدند. |
| کنایه | دشمن وامانده‌ی ماندن و رفتن شده بود. |
| تشخیص | شهری که داشت خود را برای استقبال از بهار آماده می‌کرد. |
3) در عبارت بهره گیری از کدام آرایه های ادبی بر زیبایی سخن افزوده است؟
در ایران آن روز، دو دربار بود! دربار بزم و دربار رزم؛ بزم پدر،رزم پسر!
واج‌آرایی، جناس، تضاد، واژه آرایی، تناسب
قلمرو فکری
1) چه عاملی عبّاس میرزا را برای تحقّق آرمان های ملّی، استوارتر و امیدوارتر می‌کرد؟
مشاهده صحنه‌های ناب و توفندگی فرزندان میهن، برای رویارویی با دشمن.
2) درعبارت زیر، مقصود نویسنده از قسمت های مشخّص شده چیست؟
“مردمی که به خانه های تاریک و بی دریچه عادت کرده اند، از پنجره های باز و نورگیر گریزان هستند.”
خانه‌های تاریک و بی‌دریچه: جامعه‌ی بسته و محدود و سنّت‌های دست‌وپاگیر و کهنه.
پنجره‌های باز و نورگیر: ارتباط با دنیای بیرون و پیشرفت و شکوفایی.
3) با توجّه به بیت زیر، شخصیت ” عبّاس میرزا” را تحلیل نمایید .
چون شیر به خود سپه شکن باش / فرزند خصال خویشتن باش (نظامی)
عباس میرزا مردی بود که علاوه بر شجاعت و مردانگی، از درایت و خوش‌فکری نیز برخوردار بود. او می‌خواست با فنون جدید نظامی، سپاه خود را مجهّز کند و می‌دانست که عدم آگاهی از این فنون به زبان ملت و کشورش خواهد بود؛ بنابراین تمام سعی و تلاش خود را می‌کرد تا کشورش مستقل باشد. او می‌خواست برداشته‌های خود و ملّتش تکیه کند. هر چند آموزش علوم و فنون جنگی را نیز لازمه‌ی این ایستادگی می‌دانست. او پایه‌های اقتدار خود را در ملّت خود جست‌وجو می‌کرد، نه جای دیگری.
منبع : انتخاب روز
